حتی می‌شود برایش فرمول نوشت. به این ترتیب که اگر M را برای مکافات در نظر بگیریم و X را برای قد و ۱۸۰سانتی‌متر را قدی مناسب بدانیم، نسبت قد و مکافات به صورت زیر محاسبه می‌شود:
M=X- ۱۸۰
به این ترتیب اگر قد شما ۱۳۰سانتی‌متر باشد، ۵۰- مکافات بر سانتی‌متر، مکافات دارید و اگر مثل من، قدتان ۲۱۰ سانتی‌متر باشد، ۳۰+ مکافات بر سانتی‌متر. اما اشتباه نکنید، مثبت‌بودن و منفی‌بودن مکافات به سانتی‌متر، هیچ تفاوت یا برتری‌ای نسبت به دیگری ندارد. مهم عدد به‌دست آمده است.
اما مکافات قدی، فقط نتیجه‌ی این فرمول نیست. مکافات قدی به خودی خود چند شاخه دارد که مهم‌ترین آن‌ها، قد در مدرسه، قد در خانه و قد در اجتماع است.
قد در مدرسه، بدترین نوع مکافات قدی است. یعنی اگر مکافات بر سانتی‌مترتان منفی باشد در تمام طول سال تحصیلی «کوتوله» یا «کوچولو» خطاب می‌شوید و اگر مثل من زیادی مثبت باشد، بهتان می‌گویند «نردبان دزدها» یا «تیر چراغ‌برق»!
البته کاش مکافات قد در مدرسه به همین اسم‌ها و شوخی‌ها ختم به خیر می‌شد. وای به روزی که معلم‌ها هم وارد بازی می‌شوند و خواسته و ناخواسته قدتان را توی سرتان می‌کوبند. مثل معلم ادبیات ما که آن‌روز برگشت و به من گفت: «تو از قد درازت خجالت نمی‌کشی که نمی‌دونی باباطاهر عریان در چه قرنی زندگی می‌کرد؟!»
یا مثل معلم ریاضی‌مان که آن‌روز مرا با یکی از بچه‌های جلوی کلاس مقایسه کرد و گفت: «خجالت نمی‌کشی؟ این بچه نصف توئه! بلکه یک‌سومت! شایدم یک‌چهارمت! از این بچه یاد بگیر و یه کم درس بخون!» و با این تیر هردویمان را زد و ناکار کرد! چه او که مکافات به سانتی‌مترش منفی است و چه من که زیادی مثبت!
مکافات قد در خانه، به ترسناکی مدرسه نیست، اما به همان‌اندازه بد است؛ به‌خصوص اگر مثل من زیادی دراز باشید. به این صورت که همه‌ی کارهای خانه در ارتفاع به‌نام شما مهر می‌خورد و دیگر راه فراری ندارید. یعنی اگر لامپی بسوزد، باتری ساعت تمام شود، بالای یخچال خاک جمع شده باشد، مامانتان به بیکینگ‌پودر بالای کابینت نیاز داشته باشد، توپ داداشتان افتاده باشد بالای درخت توی حیاطتان، بابایتان بخواهد برود سفر و به چمدان بالای کمد نیاز داشته باشد یا هزاران مثال مشابه، چه کسی جز شما و نردبان کارایی دارد؟ پاسخ هیچ‌کس است! حالا اگر در خانواده‌تان به‌جز شما شش نفر دیگر هم هستند که هستند! کی قدش خلافی دارد و زیادی بلند است؟ معلوم است شما!
حرف هم بزنید، بلافاصله مادرتان می‌گوید: «حیف اون شیری که بهت دادم و این‌قدی شدی!»
بابایتان هم می‌گوید: «حیف اون شیری که بهت دادم و این‌قدی شدی!» و اضافه می‌کند: «اصلاً می‌دونی سر تولد تو پیداکردن شیر و شیرخشک چه‌قدر سخت بوده؟ می‌دونی صبح خروس‌خون باید می‌رفتم توی صف؟» و در نهایت هردو شیرشان را حرامتان می‌کنند!
مکافات قد در اجتماع هم چندین و چند شاخه دارد. بخشی‌اش شبیه همان مکافات مدرسه و خانه است؛ یعنی یا باید از قدتان خجالت بکشید یا مثلاً اگر رفتید مغازه‌ی عباس‌آقا که شیر و ماست و پنیر بخرید، باید به خانم مشتری هم از قفسه‌های بالا پوشک بدهید و به آن یکی مشتری هم دو بسته دستمال حوله‌ای!
اما وای به روزی که بخواهید لباس بخرید. هنوز از در مغازه وارد نشده‌اید، فروشنده چپ‌چپ نگاهتان می‌کند و زیر لب چیزهایی می‌گوید که نمی‌شنوید. شاید هم حق داشته باشد. آخر قرار است تمام مغازه‌اش را به هم بریزید و چهل‌بار شلوارهایش را پُرُو کنید، تا بلکه یکی‌شان اندازه‌تان بشود!
تصویرگری: محمدرضا اکبری/ آرشیو عکس روزنامه‌ی همشهری
نظر شما